Η Κοινή Αγροτική Πολιτική
μέσα στο χρόνο
1957
ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ ΙΔΡΥΕΤΑΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
(πρόδρομος της σημερινής ΕΕ) μεταξύ έξι χωρών της Δυτικής Ευρώπης. Η ΚΑΠ προβλέπεται ως μία κοινή πολιτική, στόχοι της οποίας είναι η παροχή τροφίμων σε προσιτές τιμές για τους πολίτες της ΕΕ και η διασφάλιση ενός δίκαιου βιοτικού επιπέδου για τους γεωργούς.
Η ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (ΚΑΠ) ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ!
Η ουσία της πολιτικής είναι η εξασφάλιση καλών τιμών για τους γεωργούς. Κάθε χρόνο οι γεωργοί παράγουν περισσότερα τρόφιμα. Τα καταστήματα γεμίζουν με τρόφιμα σε προσιτές τιμές. Ο πρώτος στόχος -της επισιτιστικής ασφάλειας- έχει επιτευχθεί.
1962
Δεκαετίες ’70 -΄80
Η ΚΑΠ ΠΕΦΤΕΙ ΘΥΜΑ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΤΗΣ
Οι εκμεταλλεύσεις είναι τόσο παραγωγικές ώστε παράγουν περισσότερα τρόφιμα απο όσα χρειάζονται. Τα πλεονάσματα αποθηκεύονται και οδηγούν σε «βουνά τροφίμων». Θεσπίζονται πολλά μέτρα ώστε το επίπεδο παραγωγής να προσαρμοστεί καλύτερα στις ανάγκες της αγοράς.
Η ΚΑΠ ΜΕΤΑΤΟΠΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΣΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ
Η στήριξη των τιμών μειώνεται και αντικαθίσταται από άμεσες ενισχύσεις στους παραγωγούς. Ενθαρρύνονται να είναι φιλικότεροι στο περιβάλλον. Η μεταρρύθμιση συμπίπτει με τη σύνοδο κορυφής του Ρίο το 1992, η οποία εγκαινιάζει την αρχή της αειφόρου ανάπτυξης.
1992
Μέσα της δεκαετίας του ’90
Η ΚΑΠ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΝΕΤΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Στο πλαίσιο της πολιτικής αυτής θεσπίζονται νέα μέτρα για τη στήριξη των επενδύσεων στις εκμεταλλεύσεις, την κατάρτιση και τη βελτίωση της μεταποίησης και της εμπορίας. Λαμβάνονται επίσης μέτρα για την προστασία των παραδοσιακών και περιφερειακών ειδών διατροφής. Η πρώτη ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη βιολογική γεωργία τίθεται σε εφαρμογή.
Η ΚΑΠ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Η ΚΑΠ δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της αγροτικής Ευρώπης. Παράλληλα, συνεχίζονται οι μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’90 ώστε να προσανατολιστούν οι γεωργικές δραστηριότητες περισσότερο στην αγορά.
2000
2003
Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΠ ΚΟΒΕΙ ΤΟΝ ΔΕΣΜΟ ΜΕΤΑΞΥ ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΩΝ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Οι γεωργοί λαμβάνουν τώρα εισοδηματική ενίσχυση, υπό την προϋπόθεση ότι μεριμνούν για τη διατήρηση των γεωργικών γαιών και τηρούν τα πρότυπα για το περιβάλλον, την καλή μεταχείριση των ζώων και την ασφάλεια των τροφίμων.
Η ΚΑΠ ΑΝΟΙΓΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Η ΕΕ καθίσταται ο μεγαλύτερος εισαγωγέας προϊόντων από τις αναπτυσσόμενες χώρες παγκοσμίως, καθώς εισάγει περισσότερα προϊόντα απ’ όσα οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Αυστραλία και ο Καναδάς μαζί. Στο πλαίσιο του καθεστώτος «τα πάντα εκτός από όπλα», η ΕΕ έχει παράσχει ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά σε όλες τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Καμία άλλη ανεπτυγμένη χώρα ή συνασπισμός χωρών δεν παρέχει τέτοιο άνοιγμα, δέσμευση και πραγματική πρόσβαση στην αγορά σε γεωργούς των αναπτυσσόμενων χωρών.
Μέσα της δεκαετίας του 2000
2004-2007
Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ ΔΙΠΛΑΣΙΑΖΕΤΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ
με δώδεκα νέες χώρες. Δεκαοκτώ έτη μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, η Ευρωπαϊκή Ένωση αριθμεί 27 κράτη μέλη και πάνω από 500 εκατομμύρια πολίτες. Το γεωργικό και αγροτικό τοπίο της ΕΕ αλλάζει επίσης.
ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΠ ΑΠΟΣΚΟΠΕΙ ΣΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
του γεωργικού τομέα, στην προώθηση της καινοτομίας, στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στη στήριξη της απασχόλησης και της ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές.
2011
2013
ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΠ
Η χρηματοδότηση στo πλαίσιo του «καθεστώτος βασικής ενίσχυσης» περιορίζεται σε ενεργούς γεωργούς, ενώ οι ενισχύσεις τώρα κατανέμονται πιο δίκαια στους γεωργούς, τις περιφέρειες και τα κράτη μέλη της ΕΕ. Περίπου 30% των ενισχύσεων σε γεωργούς στο πλαίσιο της ΚΑΠ δίνεται ως ανταμοιβή επειδή εφαρμόζουν συστήματα παραγωγής φιλικά προς το περιβάλλον, ενώ συμβάλλουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Αυτές είναι οι λεγόμενες ενισχύσεις «πρασινίσματος».
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική μετά το 2023
Την 1η Ιουνίου 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε νομοθετικές προτάσεις για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) για την περίοδο 2021-2027. Λόγω των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ, η προσωρινή ημερομηνία έναρξης της προτεινόμενης μεταρρύθμισης της ΚΑΠ μεταφέρθηκε στην 1η Ιανουαρίου 2023. Μέχρι τότε ισχύει μεταβατικός κανονισμός, ο οποίος παρατείνει τους περισσότερους από τους κανόνες της ΚΑΠ που ίσχυαν κατά την περίοδο 2014-20, ενώ παράλληλα συμπεριλαμβάνει νέα στοιχεία για την επίτευξη ισχυρότερων οικολογικών φιλόδοξων στόχων και τη διασφάλιση ομαλής μετάβασης στο μελλοντικό πλαίσιο της ΚΑΠ, όπως ορίζεται στις προτάσεις της Επιτροπής.
Οι προτάσεις της Επιτροπής αποσκοπούν στην ενίσχυση ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού γεωργικού τομέα ο οποίος θα μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ιδίως όσον αφορά τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα. Ειδικότερα, οι προτάσεις αυτές επιδιώκουν κυρίως:
- να εξασφαλιστεί μια δίκαιη συμφωνία και ένα σταθερό οικονομικό μέλλον για τους γεωργούς·
- να αυξηθούν οι φιλοδοξίες σχετικά με τη δράση για το περιβάλλον και το κλίμα·
- να διασφαλιστεί η θέση των γεωργών στην καρδιά της κοινωνίας της Ευρώπης.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή έχει θέσει εννέα συγκεκριμένους στόχους: